Βασιλικός και ιδιότητες

Βασιλικός, την αρχική προέλευση του Βασιλικού την βρίσκουμε στην Ινδία. Πριν από τέσσερις χιλιάδες χρόνια εξαπλώθηκε στην Αίγυπτο και στην Αφρική ενώ στην Ελλάδα τον έφερε μαζί με άλλα φυτά, ο Μέγας Αλέξανδρος μετά από την εκστρατεία του στις Ινδίες. Στην Βρετανία άρχισε να καλλιεργείται από τον 16ο αιώνα. Το όνομα του προέρχεται από την ελληνική λέξη “Βασιλεύς”

Περιγραφή:

Είναι φυτό μονοετές, ποώδες, (υπάρχουν όμως είδη πολυετή και θαμνώδη) ύψους μέχρι και 60 cm, με στέλεχος που έχει πολλά κλαδιά και πυκνό φύλλωμα φωτεινού πράσινου χρώματος.

Πολλές φορές τα φυτά μοιάζουν με στρογγυλούς θάμνους. Τα φύλλα είναι μονά, αντίθετα, ωοειδή, με περιθώριο ακέραιο ή ελάχιστα οδοντωτό.

Τα λουλούδια άσπρα μικρά είναι διαταγμένα σε χαλαρούς σπονδύλους και σχηματίζουν στάχυα, χρώματος άσπρου, κόκκινου ή ιώδους, ανάλογα με την ποικιλία.

Είναι αρωματικά, πλούσια σε νέκταρ και προσελκύουν τις μέλισσες. Οι σπόροι του βασιλικού φυτρώνουν εύκολα σε μέρη με άφθονο ήλιο και στεγνό εύφορο χώμα.

Ανθίζει από Ιούλιο έως Σεπτέμβριο και μπορείτε να ξεράνετε τις ανθισμένες κορυφές και τα φύλλα και να τα φυλάξετε σε γυάλινο δοχείο.

Τα φύλλα τα μαζεύετε πριν την ανθοφορία, γιατί τότε περιέχουν το μεγαλύτερο ποσοστό από  αιθέριο λάδι.

Είναι στενός συγγενής και άλλων γνωστών αρωματικών φυτών, όπως το δεντρολίβανο, η ρίγανη, η μαντζουράνα, ο άνηθος, η μέντα και η φασκομηλιά.

Υπάρχουν πάνω από 60 είδη φυτών και το καθένα διαθέτει το δικό του μοναδικό άρωμα και γεύση.

Θρησκευτική και πολιτισμική αξία του βασιλικού:

Υπάρχουν πολλά τελετουργικά και δοξασίες που είναι συνδεδεμένες με τον Βασιλικό.

Η ινδική ονομασία του βασιλικού είναι Τούλσι και συνδέεται με μια νύμφη της ινδουιστικής μυθολογίας που μεταμορφώθηκε σε φυτό για να αποφύγει τον έρωτα ενός θεού της Άπω Ανατολής.

Στην Ινδία θεωρείται το ιερό φυτό του θεού Βισνού και του Κρίσνα και αφήνεται ένα κλαράκι του μέσα στα ρούχα του νεκρού για να εξασφαλίσει την είσοδό του στον Κόσμο των Νεκρών.

Στην ιουδαϊκή παράδοση προτείνετε για ενδυνάμωση σε περίοδο νηστείας. Θρύλοι της Αφρικής λένε ότι ο βασιλικός προστατεύει από τους σκορπιούς

Οι Ρωμαίοι το θεωρούσαν ερωτικό φίλτρο καθώς και ως σύμβολο του έρωτα.

Στην Ιταλία και στην Κρήτη ο βασιλικός ήταν σύμβολο της αγάπης, και όποιος άνδρας δεχόταν ένα κλωνάρι βασιλικού από μια νεαρή γυναίκα, θεωρείτο δεσμευμένος με αυτήν.

Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν μαζί με άλλα φυτά στις ταριχεύσεις και οι Γαλάτες σε τελετές εξαγνισμού μαζί με νερό πηγής.

Πιθανόν από εκεί να κρατάει τις ρίζες του και το χριστιανικό έθιμο του αγιασμού με τον βασιλικό.

Στην αρχαία Ελλάδα αντιπροσώπευε την εχθρότητα ενώ στην Ελληνική Ορθόδοξη εκκλησία έχει τεράστια αξία για την προετοιμασία του αγιασμού.

Η παράδοση αναφέρει ότι η Αγία Ελένη ανακάλυψε τον Τίμιο Σταυρό από το άρωμα του βασιλικού που φύτρωσε στο μέρος που ήταν θαμμένος, γι’ αυτό ονομάζεται και σταυρολούλουδο

Στην Ευρώπη τοποθετούν ένα κλαδί βασιλικού στα χέρια του νεκρού για να του εξασφαλίσουν καλό ταξίδι, ενώ στην Ινδία το τοποθετούν στο στόμα του νεκρού για να σιγουρευτούν πως θα παραδοθεί στο Θεό.

Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι και οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως άνοιγε τις πύλες του Παραδείσου για το νεκρό.

Παγανισμός:

Ο βασιλικός ονομαζόταν ως “το βότανο των μαγισσών” για αιώνες.
Χρησιμοποιήθηκε για εξορκισμούς, προστασία αλλά και ως “ερωτικό φίλτρο”. Ένα παλιό γνωμικό λέει πως “όπου φυτρώνει βασιλικός δε πηγαίνει το κακό” και “όπου υπάρχει βασιλικός, δε ζει το κακό“.

Όταν ο βασιλικός δωρίζεται φέρνει καλή τύχη σε ένα νέο σπιτικό.

Όταν ραντίζεις το σπίτι με βασιλικό βουτηγμένο σε νερό διώχνεις το κακό.

Χρησιμοποιείται για ξόρκια αγάπης και ευημερίας. Μειώνει την ένταση ανάμεσα σε δύο άτομα.

Προσελκύει την αφθονία. Το ράντισμα με βρεγμένο βασιλικό στον σύντροφο εξασφαλίζει αφοσίωση. Η χρήση του σε μπάνιο εξαγνισμού φέρνει νέα αγάπη ή απελευθερώνει από μια παλιά αγάπη.

Χρησιμοποιείται σε λιβάνια και φυλακτά και φέρνει ευημερία σε αυτόν που το κουβαλά στην τσέπη του. Σαν λιβάνι βοηθάει στον εξορκισμό.

Οι αυτόχθονες της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιούσαν τον βασιλικό ως αντιπυρετικό φάρμακο, οι Αιγύπτιοι αναμείγνυαν τον βασιλικό με μύρο από μυρσίνη κατά τη διαδικασία της ταρίχευσης.

Χρήσεις του βασιλικού:

Ο βασιλικός χρησιμοποιείται σαν καρύκευμα σε πολλά φαγητά, στην ποτοποιία και στην κονσερβοποιία π.χ. σε κονσέρβες τομάτας και σαλτσών.

Από το βασιλικό εξάγεται αιθέριο έλαιο που χρησιμοποιείται τόσο στην φαρμακοποιία όσο και στην αρωματοποιία.

Για την μαγειρική, τα φύλλα μπορούν να διατηρηθούν ξερά, σε γυάλινα βάζα, ή σε καταψύκτη, όπου διατηρούν για πολύ καιρό όλο το άρωμά τους.

Σε ένα βάζο γεμίστε με βασιλικό, καλύψτε μέχρι πάνω με ελαιόλαδο, να σκεπαστούν τελείως τα φύλλα, και να μένει κάπου 1/2 εκ. λάδι από πάνω. Κουνήστε να πάει παντού το λάδι, στα πλάγια και κάτω, χωρίς να αφήνει φουσκάλες. Κλείστε και αφήστε τη γυάλα σε δροσερό σημείο και παίρνετε κάθε φορά όσα φυλλαράκια θέλετε και χρησιμοποιήστε σταγόνες από το μυρωδάτο λάδι για να ζωντανέψετε κάθε είδους σαλάτες και μαγειρευτά ή σάλτσες.

Αντισηπτικό:

Το βάφτισμα των φύλλων μέσα στο νερό για αρκετή ώρα έχει σαν αποτέλεσμα να μη μουχλιάζει το νερό αυτό. Γι’ αυτό και ο βασιλικός χρησιμοποιείται από την Εκκλησία για τον αγιασμό του νερού.

Ευεργετικές ιδιότητες του βασιλικού:

* Βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος – το τσάι βοηθάει στην πέψη ως ένα άλλο είδος σόδας και καταπραΰνει τα έντερα

* Βοηθά στις ημικρανίες και τους πονοκεφάλους

* Ενισχύει τη μνήμη και συμβάλει στην πρόληψη του καρκίνου

• Ωφέλιμο αποσυμφορητικό για το κρύωμα, την καταρροή και την ιγμορίτιδα.

• Αποτελεσματικό αποχρεμπτικό για το βήχα και ηρεμιστικό των πνευμόνων για τη διφθερίτιδα και το άσθμα.

• Βελτιωτικό του ανοσοποιητικού συστήματος και αντισηπτικό που

βοηθά το σώμα στην καταπολέμηση των λοιμώξεων και των εντερικών παρασίτων.

• Νευροτονωτικό που δυναμώνει τα νεύρα, ανακουφίζει την κατάθλιψη και την ανησυχία, βελτιώνει τη συγκέντρωση.

• Ωφέλιμο τους πόνους της πλάτης, τους τεντωμένους μύες και τους ρευματισμούς.

• Χαλαρωτικό για το στομάχι που διευκολύνει την πέψη, ανακουφίζει από τα αέρια, τον τυμπανισμό, τις κράμπες, τη διάρροια, τη δυσκοιλιότητα, και τη δυσπεψία.

• Είναι διουρητικό

• Το εκχύλισμα βασιλικού βοηθάει στις περιπτώσεις στοματίτιδας και επιχείλιου έρπη

• Συνιστάται για περιπτώσεις ναυτίας αλλά και για τις ναυτίες εγκυμοσύνης

• Η κατανάλωση των φύλλων βοηθάει στην αύξηση του μητρικού γάλακτος στις θηλάζουσες μητέρες

• Τα αποξηραμένα φύλλα βασιλικού καταπραΰνουν τις παθήσεις της χρόνιας ρινίτιδας και ιγμορίτιδας

• Μειώνει τις ρυτίδες

• Απομακρύνει τα κουνούπια, τις μύγες και τις σκνίπες

• Στην αρωματοθεραπεία, ως αιθέριο έλαιο χρησιμοποιείται σε μασάζ εναντίον της κατάθλιψης

• Η προσθήκη του στο μπάνιο χαλαρώνει το σώμα μας.

Αιθέριο έλαιο του βασιλικού

Το αιθέριο έλαιο του βασιλικού εξάγεται από ολόκληρο το φυτό, είναι σχεδόν διαφανές και έχει μυρωδιά που είναι γλυκιά και πικάντικη.

Επηρεάζει σχεδόν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας.

Τονώνει το νευρικό σύστημα, καταπολεμάει το στρες, το άγχος, την πνευματική κόπωση και βοηθά στη συγκέντρωση.

Ανακουφίζει από το βήχα, τη γρίπη, το κρύωμα, την κατάθλιψη, την ατονία και καταπραΰνει τα τσιμπήματα από τα έντομα και τα φίδια.

Δραστικές ουσίες βασιλικού:

Το αιθέριο λάδι περιέχει εστραγόλη, κινεόλη, καμφορά, λιναρόλη, λιναλοόλη, ευγενόλη, πινένιο και τανίνη στα φύλλα. Ο βασιλικός περιέχει, επίσης σαπωνίνες, τανίνη. φλαβονοειδή και οργανικά οξέα.

“Ο βασιλικός, εκτός από μοναδικό άρωμα, μας χαρίζει και μικρή ποσότητα βιταμίνης Κ, η οποία είναι απαραίτητη για την πήξη του αίματος και την οστεοποίηση, καθώς και ίχνη από σίδηρο, κάλιο και μαγνήσιο.

Το κύριο, όμως, όφελός του, πιθανόν να έχει σχέση με την περιεκτικότητά του σε ισχυρά αντιοξειδωτικά, όπως το β-καροτένιο, η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη που προστατεύουν από τις ελεύθερες ρίζες και από την εκφύλιση ωχράς κηλίδας στους ηλικιωμένους, φλαβονοειδή, όπως η οριεντίνη και βικενίνη, που έχει βρεθεί ότι προστατεύουν τα κύτταρα από την ακτινοβολία και τις οξειδωτικές βλάβες και ορισμένα έλαια, όπως η ευγενόλη, η κιτρονελόλη και το λεμονένιο, για τα οποία υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που υποστηρίζουν την αντιφλεγμονώδη και αντιβακτηριδιακή τους δράση

Συγκομιδή και συντήρηση:

Φρέσκος: Ψιλοκόψτε τα φύλλα του και βάλτε τα στο ψυγείο ή για μεγάλο διάστημα σε σακουλάκια στον καταψύκτη.

Αποξηραμένος: Κόψτε τα φύλλα νωρίς το πρωί ή μετά τη δύση του ήλιου όταν το φυτό δεν είναι ανθισμένο. Καλό είναι γενικά να αφαιρείται τα άνθη του βασιλικού από το φυτό. Τοποθετήστε τα φύλλα πάνω σε ένα βαμβακερό ύφασμα και αφήστε να ξεραθούν σε δροσερό και σκοτεινό μέρος.

Σε βάζο: Μπορείτε να τα διατηρήσετε μέσα σε βάζο που περιέχει ελαιόλαδο.

Στην κατάψυξη: ανακατέψτε τα με ελαιόλαδο και τοποθετήστε τα σε παγοθήκες.

Βασιλικός στην el.wikipedia