Ιτιά

Η λατινική ονομασία της ιτιάς είναι Salix alba (Ιτιά η λευκή, Ασημοϊτιά ).

Στη χώρα μας τη συναντούμε με τις ονομασίες Ιτιά, Ιτιά του νερού, Σκλίαρος, Ετιά, Εθιά .

Η Ιτιά ανήκει στην οικογένεια των Ιτεοειδών και υπάρχουν 400 περίπου είδη του γένους αυτού. Η Ασημοϊτιά, είναι ένα από τα είδη που υπάρχουν στον τόπο μας.

Είναι ένα ψηλό, όμορφο φυλλοβόλο δέντρο. Ανάμεσα στα είδη, που χρησιμοποιούνται για τις θεραπευτικές τους ιδιότητες, μπορούμε να αναφέρουμε εκτός της Salix alba, τις S. fragilis (Ιτιά η εύθραυστη, σπαζοϊτιά), S. nigra (Ιτιά η μελανή), S. purpurea (Ιτιά η πορφυρή, κοκκινοιτιά).

Η ιτιά ανθίζει την άνοιξη σε υγρά δάση, αλλά κυρίως σε όχθες ποταμών και λιμνών.

Ιστορικά στοιχεία

Η Ιατρική της Αρχαίας Ελλάδας χρησιμοποιούσε τον φλοιό της Ιτιάς για τις αντιπυρετικές του ιδιότητες. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι το αφέψημα του φυτού είναι κατάλληλο για τη θεραπεία της στειρότητας των γυναικών.

Στην παραδοσιακή βοτανοθεραπευτική η Ιτιά χρησιμοποιούταν ευρέως για πυρετούς. Ήταν ένα από τα πρώτα βότανα που διερευνήθηκαν επιστημονικά.

Τον 19ο αιώνα, ο Γάλλος χημικός Leroux εξήγαγε ένα ενεργό συστατικό που το ονόμασε σαλικίνη. Το 1852, η ουσία αυτή παραγόταν συνθετικά και το 1899 μπήκε στην παραγωγή το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, με την ονομασία ασπιρίνη.

Αυτή ήταν και το πρώτο φάρμακο της σύγχρονης γενιάς από φάρμακα με φυτική προέλευση.

Στο παρελθόν, τα φύλλα ήταν δημοφιλές σπιτικό γιατρικό. Επαιρναν το τσάι από τα φύλλα της Ιτιάς για πυρετούς και κολικούς και συνιστούσαν το έγχυμα για την πιτυρίδα.

Οι αμερικανοί γιατροί των αρχών του 20ου αιώνα (που πίστευαν στον συνδυασμό της παραδοσιακής ιατρικής και την σύγχρονη επιστήμη) πίστευαν ότι η Ιτιά η μελανή έχει ιδιαίτερα καταπραϋντική δράση στο αναπαραγωγικό σύστημα και τη χρησιμοποιούσαν για να κατευνάσουν την υπερβολική ερωτική επιθυμία σε άνδρες και γυναίκες.

Τα φύλλα αλλά και η φλούδα της περιέχουν τανίνη, σαλικίνη, σαλικορτίνη, ιτεΐνη και οξικό ασβέστιο και θεωρείται ότι διαθέτουν αντιπυρετικές, αντιρευματικές, τονωτικές αλλά και στυπτικές, σπασμολυτικές ιδιότητες.

Θεωρούνται επίσης αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της πέτρας της χολής και της ελονοσίας αλλά και στην επούλωση των πληγών.

Χρησιμοποιούμενα Μέρη :  Αποξηραμένος ο φλοιός νεαρού δέντρου. Τα φύλλα και η φλούδα της ιτιάς μαζεύονται από το Μάιο μέχρι τον Ιούνιο.

Δράση : Αντισηπτικό, Αντιβιοτικό, Ήπιο παυσίπονο, Ελαττώνει την θερμοκρασία του σώματος. – Ρευματισμούς και Κρυώματα – Βράζουμε 2-3 κουταλιές ψιλοκομμένο αποξηραμένο φλοιό σε 1 λίτρο νερό και πίνουμε. – Αντισηψία σε πληγές – Παρασκευάζουμε με τον ίδιο τρόπο αφέψημα και πλένουμε την πληγή.

H φλούδα και ο φλοιός της ιτιάς περιέχουν μια ουσία παρόμοια με το ακετυλοσαλικυλικό οξύ της ασπιρίνης.

Για τον λόγο αυτό η ιτιά αναπτύσσει σημαντική δράση κατά του πυρετού και των πόνων. Μεταξύ των πολλών θεραπευτικών της ιδιοτήτων, η ιτιά είναι φυτό τονωτικό και χάρη στο ιτεϋλικό οξύ που περιέχει δρα κατά των ρευματισμών.

Άλλες χρήσεις

Από το ξύλο της ιτιάς φτιάχνονται κοφίνια και καλάθια αλλά και σπίρτα. Επίσης χρησιμοποιείται στην παραγωγή χαρτοπολτού αλλά και στην ξυλογλυπτική, καθώς χαράσσεται εύκολα. Για τον λόγο αυτό τους χρησιμοποιούσαν ως δεματικά. Με αυτούς έπλεκαν ωραία καλάθια, ιδιαίτερου σχήματος για το μάζεμα της ελιάς. Τα παλιά κλαδιά τα χρησιμοποιούσαν για λαβές μαχαιριών, δρεπάνων κ.λπ. καθώς και για τους σκελετούς των νερόμυλων.

Ιδιαίτερα το ξύλο της Εθιάς το χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή ζυγών, που συνέδεαν τα βόδια όταν έσερναν το αλέτρι. Το ξύλο ήταν ελαφρό και ευλύγιστο ενώ ταυτόχρονα ήταν ανθεκτικό ώστε να μην σπάει και πληγώσει τα ζώα. Δύο χωριά στο νησί υπάρχον με το όνομα Εθιά.

Επίσης ο φλοιός της χρησιμοποιείται στη βυρσοδεψία, ενώ η σαλικίνη, μια ουσία που βρίσκεται σε κάποια είδη της, χρησιμοποιείται ευρέως στη φαρμακευτική αφού αποτελεί την πρώτη ύλη της ασπιρίνης.

Αντιμετωπίστε τη δυσκοιλιότητα βράζοντας ένα ποτήρι νερό με 40 γραμμάρια χλωρή φλούδα ιτιάς σε σκόνη. Αφήστε να κρυώσει και πιείτε το αφέψημα το βράδυ μετά το φαγητό.

Προφυλάξεις

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο φλοιός της Ιτιάς δεν αποτελεί υποκατάστατο της ασπιρίνης. Αν παίρνουμε ασπιρίνη για τις αντιθρομβωτικές της ιδιότητες, είναι σημαντικό να εξακολουθήσετε να την παίρνετε γιατί η Ιτιά δεν διαθέτει αυτή την ιδιότητα.

Ιτιά στην el.wikipedia