Βατόμουρο Βάτος Βατομουριά
Βατόμουρο περιέχει φυτικές ίνες και είναι καλό για το έντερο , τον διαβήτη είναι τονωτικό είναι διουρητικό και κάνει καλό στα νεφρά και την ουρήθρα.
Περιγραφή: Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Rubus Fruticosus (Ρούβος ο θαμνώδης). Το συναντούμε με τα ονόματα βάτος, άγριος βάτος, χαμαίβατος, μοραντζίδα, βατσινιά, Βαβάτσινα.
Ανήκει στην οικογένεια των Ροδοειδών.
Είναι ο γνωστός μας βάτος με τα ξέκλωνα κλωνάρια του που είναι γεμάτα αγκάθια και τα φύλλα του είναι τραχιά και πριονωτά. Το στέλεχος του φυτού είναι κυρτό γωνιώδες. Όπου ο κορμός του φυτού πιάσει χώμα, βγάζει ρίζες και γεννιέται ένα νέο φυτό. Η ρίζα του διακλαδίζεται. Ο καρπός του είναι τα άγρια βατόμουρα που είναι πολύ μικρά και γλυκά.
Τα άνθη του είναι μικρά ,λιλά, ροζ ή λευκά. Ανθίζει τον Ιούνιο και Ιούλιο και τον συναντούμε σε φράκτες, δάση και ρυάκια.
Τα συστατικά και ο χαρακτήρας του Βάτου
Συστατικά-χαρακτήρας: Τα φύλλα και ιδιαίτερα οι βλαστοί έχουν γεύση στυφή. Το έγχυμά τους μαυρίζει με τον θειικό σίδηρο. Οι καρποί έχουν γεύση γλυκιά , υπόξινη και μπορούν να φαγωθούν ευχάριστα αντί για τα μούρα. Από αυτούς παράγεται κρασί και ξύδι και με απόσταξη καλή ρακή.
Καλλιεργείται σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες για τον εύγεστο καρπό του που κονσερβοποιείται, αλλά και χρησιμοποιείται για την παρασκευή μαρμελάδας και αρωματικού λικέρ.
Οι ρίζες και τα φύλλα του βοτάνου περιέχουν στυπτικά, φραγκαρίνη (τονωτικό της μήτρας), τανίνες και πολυπεπτίδια. Οι καρποί περιέχουν βιταμίνες Α, Β, C, Ε, ανόργανες ουσίες , κιτρικό και μηλικό οξύ, ιμβερτοσάκχαρο μέταλλα, πτητικό έλαιο.
Βατόμουρο ιστορικά στοιχεία: Η παρουσία απολιθωμάτων αποδεικνύουν ότι τα βατόμουρα ήταν μέρος της καθημερινής διατροφής των αρχαίων. Ο Αισχύλος (525-456 π.Χ.) αρχαίος Έλληνας συγγραφέας των αθάνατων τραγωδιών και ο Ιπποκράτης (460-375 π. Χ.) πατέρας της ιατρικής αναφέρουν το βατόμουρο.
Ο Διοσκουρίδης συνιστά το αφέψημα των κορυφών του φυτού κατά των κοιλιακών νοσημάτων, κατά των άφθων, για την στερέωση των ούλων (με το μάσημα των φύλλων), και κατά των κονδυλωμάτων και των αιμορροΐδων σε καταπλάσματα. Ακόμα συνιστά το φυτό στους στομαχικούς και τους καρδιακούς. Πρότεινε ακόμη το χυμό των φύλλων αφού πυκνωθεί μετά την έκθεση στον ήλιο για όλα τα προαναφερόμενα νοσήματα, ενώ το χυλό του καρπού τον πρότεινε στα στομαχικά και κοιλιακά νοσήματα.
Ήταν παραδοσιακό δημοφιλές σπιτικό γιατρικό. Χρησιμοποιούσαν το ξύδι που έβγαζαν από τους καρπούς για τον ερεθισμένο λαιμό και τον βήχα.
Το έγχυμα των φύλλων το χρησιμοποιούσαν για την διάρροια και ως κατάπλασμα για τις αιμορροΐδες.
Το σιρόπι από τους καρπούς το έπαιρναν για να προλαμβάνει την συσσώρευση τρυγίας στους αυχένες των δοντιών. Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιούσαν το αφέψημα ακόμη κατά της δυσεντερίας, αιματουρίας, λευκωματουρίας, κλπ.
Την ρίζα του φυτού την χρησιμοποιούσαν σαν στυπτική, αντιαρθριτική, διουρητική και υποτασική.
Άνθιση – συλλογή – χρησιμοποιούμενα μέρη: Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα νεαρά βλαστάρια, οι καρποί και οι ρίζες. Τα βλαστάρια και τα φύλλα συλλέγονται την άνοιξη και οι καρποί όταν ωριμάσουν (Σεπτέμβριο και Οκτώβριο).
Βατόμουρο Θεραπευτικές ιδιότητες – ενδείξεις : Το βότανο δρα ως στυπτικό, τονωτικό, δυναμωτικό, αντιπυρετικό, ελαφρώς διουρητικό, εφιδρωτικό και αποτοξινωτικό.
Οι καρποί του βατόμουρου βελτιώνουν την πέψη, ανοίγουν την όρεξη και αυξάνουν την περισταλτικότητα των εντέρων.
Χρησιμοποιούνται για ασθένειες του στομάχου και του συκωτιού, φλεγμονές της χολής, γαστρίτιδα, γαστρορραγίες και σκουλήκια των εντέρων.
Οι καρποί χρησιμοποιούνται φρέσκοι και υπό μορφή αφεψήματος.
Ο χυμός των φρέσκων βατόμουρων και το έγχυμα του φυτού πίνεται για να σβήσει την δίψα στις εμπύρετες καταστάσεις πνευμονία και δύσπνοια.
Οι ώριμοι καρποί έχουν καθαρτική δράση ενώ οι πράσινοι (άγουροι) καρποί έχουν αντιδιαρροϊκή δράση.
Το αφέψημα των φύλλων του λαμβάνεται στα κρυολογήματα, βήχα, ασθένειες των άνω αναπνευστικών οδών, ως διουρητικό στην κατακράτηση ούρων, ασθένειες των νεφρών και της ουρήθρας.
Το έγχυμα που προετοιμάζεται με φύλλα, άνθη ή κορυφές του βατόμουρου, χρησιμοποιείται υπό μορφή γαργάρων και για πλυσίματα ενάντια στον ερεθισμό και τις φλεγμονές του λαιμού, φάρυγγα, ούλων και στοματικής κοιλότητας.
Η ρίζα του βάτου μαζί με την ρίζα του πεντάνευρου (πλαντάγκο) χρησιμοποιούνται σαν βοηθητικά κατά του διαβήτη.
Οι καρποί του βατόμουρου χρησιμοποιούνται σε λικέρ, σιρόπια, μαρμελάδα, κρασί και για να δίνουν άρωμα στο ξύδι. Το αιθέριο έλαιο των καρπών το προσθέτουν σε σαμπουάν και καλλυντικά μπάνιου.
Παρασκευή και δοσολογία : Παρασκευάζεται ως αφέψημα. Βράζουμε για ένα λεπτό δύο κουταλάκια του τσαγιού σε ένα φλιτζάνι νερό. Σβήνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά ακόμη. Σουρώνουμε και πίνουμε έως τρεις φορές την ημέρα πριν το φαγητό. Αν θέλουμε μπορούμε να το γλυκάνουμε με λίγο μέλι.
Βατόμουρο: ευεργετικές ιδιότητες : Τα βατόμουρα έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες σε σύγκριση με τα περισσότερα άλλα φρούτα. Οι φυτικές ίνες βοηθούν στη σωστή λειτουργία του εντέρου και στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερίνης.
Μια χούφτα βατόμουρα δίνει σχεδόν το μισό της συνιστώμενης ημερήσιας ποσότητας σε μαγνήσιο, το οποίο βοηθά στη δημιουργία ενός συνδετικού ιστού, ζωτικής σημασίας για τη ν ισχυρή δομή των οστών.
Μια άλλη ιδιότητα είναι ότι περιέχουν ανθοκυανίνες που αποτελούν φυσικές χρωστικές με αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μερικές από τις ανθοκυανίνες αναστέλλουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων, ενώ περιέχουν και φλαβονοειδή που αποδεδειγμένα δρουν αποτελεσματικά έναντι του καρκίνου του δέρματος και του πνεύμονα
Επιπρόσθετα, η λουτείνη που περιέχουν προστατεύει το μάτι δημιουργώντας χρωστικές στην ωχρά κηλίδα, την ευαίσθητη περιοχή στο πίσω μέρος του αμφιβληστροειδούς χιτώνα, ενώ συμβάλλει και στην πρόληψη οφθαλμικών βλαβών που προκαλεί η υπεριώδης ακτινοβολία
Αποτελούν πηγή πλούσια σε βιταμίνη C, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για το ανοσοποιητικό μας σύστημα και την καρδιαγγειακή υγεία, αφού συμβάλλει στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Βοηθάει επίσης στη βελτίωση της απορρόφησης του σιδήρου από άλλα τρόφιμα που καταναλώνονται την ίδια στιγμή, με αποτέλεσμα να μειώνει τον κίνδυνο αναιμίας.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των βατόμουρων είναι ότι είναι πλούσια σε τανίνες. Σε ενδεχόμενη επαφή τους με το δέρμα, σφίγγουν τους ιστούς, γεγονός που βοηθά στη συστολή των αιμοφόρων αγγείων και κατά συνέπεια στη μείωση της ελαφρούς αιμορραγίας. Οι τανίνες έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική και ως κατάπλασμα για την επούλωση πληγών.
Για το λόγω αυτό θα πρέπει άτομα με χρόνια γαστρεντερικά προβλήματα και ειδικά έλκος στομάχου να μην καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες του φρούτου.
Τέλος, τα βατόμουρα περιέχουν φυλλικό ή φολικό οξύ, που παίζει σημαντικό ρόλο στην υγιή διαίρεση και ανάπτυξη των κυττάρων.
Η ρουτίνη, ένα δυνητικά σωτήριο φλαβονοειδές ( μία κατηγορία αντιοξειδωτικών) που βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα σε αυτό το γευστικό φρούτο, μπορεί να μπλοκάρει ένα ένζυμο που συνδέεται με το σχηματισμό θρόμβων στο αίμα, μειώνοντας τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή εγκεφαλικού επεισοδίου, σύμφωνα με μια μελέτη του 2012 από την Ιατρική Σχολή του Harvard.
Επίσης, το αφέψημα από φύλλα χάρη στη μεγάλη περιεκτικότητα γλυκοζοειδών και νεομυρτιλίνης (χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη) είναι ένα ευεργετικό ρόφημα που βοηθάει στην αντιμετώπιση του προβλήματος της υψηλής συγκέντρωσης σακχάρων στο αίμα.
Βατόμουρο βατομουριά
