Πόντιοι ονομάζονται οι Έλληνες που κατάγονται από την περιοχή του Πόντου δηλαδή τα νότια παράλια της Μαύρης θάλασσας (Εύξεινος Πόντος), στη σημερινή βορειοανατολική Τουρκία όπως επίσης και από την ΕΣΣΔ . Η παρουσία Ελλήνων στην περιοχή του Πόντου ανάγεται από την αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους οπότε η πλειονότητά τους (οι χριστιανοί Πόντιοι) μεταφέρθηκε στην Ελλάδα, με την ανταλλαγή πληθυσμών που ακολούθησε τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Ιστορία,καταγωγή

Η ιστορία του Ελληνισμού στον Πόντο έχει ως επίσημη αφετηρία την ίδρυση της Σινώπης στα βόρεια παράλια της Μικράς Ασίας από Ίωνες ναυτικούς περίπου το 800 π.Χ. Από τη Σινώπη ερευνητές ίδρυσαν άλλες πόλεις. Η κυριότερη αυτών των πόλεων ήταν η Τραπεζούντα το 783 π.Χ. Οι Έλληνες του Πόντου αναφέρονται από αρκετούς αρχαίους συγγραφείς. Από τον Πόντο καταγόταν ο αρχαίος Έλληνας αστρονόμος Ηρακλείδης ο Ποντικός καθώς και ο ιστορικός και γεωγράφος Στράβων.

Η επίσημη θεωρία για την καταγωγή των Ποντίων είναι πως πρόκειται για τους απογόνους εκείνων των αρχαίων Ελλήνων Ποντίων, που έζησαν κάποτε στην περιοχή.

Το διάστημα μετά από την οθωμανική κατάκτηση (κυρίως ο 18ος και ο 19ος αιώνας) χαρακτηρίζεται από μεταναστευτικά ρεύματα στη νότια Ρωσία και στον Καύκασο, όπου δημιουργούνται μεγάλες ποντιακές κοινότητες. Στο έργο του Αποσπάσματα από την Ανατολή (1845) ο Γιάκομπ Φίλιπ Φαλμεράυερ περιγράφει τις επαφές του με χριστιανούς ελληνόφωνους Ποντίους, που συναντά ταξιδεύοντας τον Εύξεινο Πόντο. Τους χαρακτηρίζει ως «Βυζαντινούς Έλληνες» και την γλώσσα τους ως «ελληνικά της Ματσούκας».  Τους περιγράφει ως ελληνόφωνους που προσκυνούν την Παναγία Σουμελά.

Ανταλλαγή πληθυσμών

Το 1923 σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάνης, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και μέσα στη συμφωνία της συνθήκης περιλαμβανόντουσαν και οι χριστιανοί (ελληνόφωνοι ή μη) κάτοικοι του Πόντου, όπως και αυτοί της υπόλοιπης Μικράς Ασίας. Η πλειονότητα των Ποντίων προσφύγων που ήρθαν τότε στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε στις περιοχές της Μακεδονίας και της Θράκης.

Μία μικρή μειονότητα Ποντίων αλλαξοπίστησε όμως (Τουρκόφωνοι, Κρυπτοί Χριστιανοί) προς το Ισλάμ και παρέμεινε στη Τουρκία. Αυτοί γνωρίζονται από την ονοματική κατάληξη -oğlu.

Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Η γενοκτονία των Ποντίων είναι αναγνωρισμένη ως τέτοια επισήμως από τρία κράτη, την Ελλάδα με Νόμο του 1994 (N 2193/1994), τη Σουηδία με υπερψήφιση στο Σουηδικό κοινοβούλιο στις 11 Μαρτίου 2010 και την Αυστραλία. Από την άλλη πλευρά το Τουρκικό κράτος αρνείται κατηγορηματικά μέχρι σήμερα,πως υπήρξε γενοκτονία και αυτό το θέμα αποτελεί εδώ και χρόνια μία σημαντική διαφωνία Ελλάδας-Τουρκίας.

Το παρών αποτελείται από κομμάτια της Wikipedia